میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی

۱۲۳۴ -۱۳۰۱ خورشیدی
افتتاح نخستین سالن نمایش فیلم در تهران (۱۲۸۳)

ابراهیم صحاف‌باشی را شاید بتوان نخستین سینه‌فیل یا عشق فیلم تاریخ سینمای ایران دانست که در جریان انقلاب مشروطه دستگیر و اموال‌اش مصادره شد. او از علاقه‌مندان مشروطه بود و در سینمای خود پیش و پس از نمایش فیلم‌ در مورد آزادی صحبت می‌کرد…
انقلاب مشروطه بجز او ستارگان دیگری هم داشت که حسن تقی‌ زاده و احمد کسروی از آن جمله بودند. اما مشخص نیست که چرا نگاه پیشروی این آزادی‌خواهان جای خود را در نسل بعدی روشنفکران ایرانی به کسانی‌ داد که خواهان خودکامگی شبه روسی بودند. کسانی‌که نه به‌ظاهر اما به‌واقع با تمدن، نوگرایی و آزادی تضاد داشتند. کسانی‌که کشش درونی مردم ایران به جهان متمدن را با عناوینی چون غرب‌زدگی توصیف می‌کردند.

برگرفته از مدخل مشروطه و سینما
در گونه‌ی سیاسی از کتاب چهارم هفت گونه سینما نوشته‌ی علیرضا کاوه (دردست تالیف).

احمد کسروی

احمد کسروی ۱۲۶۹- ۲۰ اسفند ۱۳۲۴
پدر تفکر انتقادی پارسی
جای‌اش در سینما خالی.
هرکس بعد از او چیزی را داوری کرد،‌ در حال مکالمه با اوست. به‌صراحت در زبانی که هزاران سال صاحب‌منصبان در آن با خشونت و بی‌منصبان با کنایه، استعاره و ایهام سخن می‌گویند.
ریشه‌ها را داوری کرد، بی‌ملاحظه. می‌دانست که در نقد پرستشی نیست. چیز مقدسی نداشت. در کشوری که هرکس یک عبادت‌گاه دارد. عضو جایی نبود. در زمانه‌ای که اردوگاه‌ها مشغول یارگیری بودند: مارکسیسم، فاشیسم، نازیسم، کاپیتالیسم. و انواع ایرانی‌شده‌اش که از دل تاریخ سردرآوردند با او دشمن بودند. چون با نگریستن بُران‌اش از خوردن و پوشیدن تا پول و مذهب و سیاست را هدف قرار داد.
تاریخ نوشت، می‌دانست که تاریخ‌نویسان دروغ‌گوی‌اند. به‌زبان و فرهنگ مسلح بود و خود قربانی اسلحه شد. مخاطبان‌اش توان گفتگو با او را نداشتند. شاید تنها کسی‌که فال حافظ پاسخی برای‌اش ندارد. زبان غیب هم نتوانست در برابر تفکر آزادش بایستد. تفکری که از یک بند رها نشد: تضادِ اندیشه‌ی پارسی. دوگانگیِ “تعرض” برای احیای عظمت ازدست رفته و غرور “مادری” کردن برای افکار، در او هم بود.

داستایوسکی

فئودُر داستایوسکی
می‌توان دنیا را به پیش و پس از او تقسیم کرد. قهرمانان‌اش با همه دیدار کردند: خدا و اهریمن، اعدام و بهشت. سازندگان امروز ما از او تاثیر گرفتند: نیچه و فروید.
از آغاز در سینما بازآفرینی شد. تمهیدات سینمایی مدیون اوی‌اند: گفتار متن و صدای ذهنی.
عجیب‌ترین‌ها، روایت‌های درونی‌ بدون کنش، در همه‌ی سنت‌ها: شب‌های روشن. قهرمانان‌اش در کالبد شمایل‌ها جاخوش کردند: دیتریش و اشترنبرگ. فرناندو ری و بونوئل. الکساندر ایثار تارکُفسکی، چهار فیلم برسُن…
فضاهای سینمایی از او آمدند: کشش مقاومت‌ناپذیر به بزه در نزدِ ما/بینندگانِ هیچکاک. سبک‌های سینمایی: اکسپرسیونیسم، رآلیسم شاعرانه‌… و گونه‌ها: noir؛ و جنایت و مکافات که بومی شد: هند،‌ مکزیک و ایران…
او تنها در دوره‌ی نخست، بت‌وارگی، سینما حضور نداشت. در قهرمانان دهه‌ی هفتاد م. به‌بعد: تروایس راننده تاکسی (شریدر و اسکرسیسی) و تارانتینویی‌ها… چون به‌زیر پوست سینما خزید. شاید چون زندگی‌اش یک فیلم بود؛ و شاید
چون می‌دانست “انسان” چیست.

پازُلینی

پی‌یِر پائولو پازُلینی: مرز بین سینما و دیگر هنرها؛ محل اتصال دو دوره‌ي تاریخ سینما؛ ایستاده در فاصله‌ی واقعیت و رویا؛ پیوندی بین نئورآلیسم و سینمای مجلل، باستانیِ امروزی، ساکن جغرافیایِ بدون شرق و غرب، جنسیتِ بدون زن و مرد، عریان‌گرِ ِاختفا، داستان‌گویِ حقیقت، مارکسیستِ مومن، دیوانه‌ی عاقل، خُرافیِ دانشمند، جادوگرِ فیلسوف، یاغیِ ساختارگرا، خالق کمدی‌های اشک‌انگیز، درام‌های هراسناک… و تنها یک کلمه: پاِزُلینی؛ که عمری کوتاه به درازای تاریخ بشر داشت.
از مدخل بخش گونه‌ی عظیم در هفت گونه سینما – کتاب دوم نوشته‌ی علیرضا کاوه

هفت گونه سینما

کتابی در توضیح و تفسیر 28 ژانر سینمایی در چهار جلد
که سه جلد آن تاکنون منتشر شده است.

تلاشی یرای پیکربندی سینما در الگوهایی قابل دریافت برای بیننده و یافتن سامانه فراگیر برای دریافت فیلم.


Seven Cinematic Genres
A four-volume work interpreting 28 film genres, three of which have been published so far. The series seeks to provide audiences with accessible patterns of cinema and to outline a comprehensive system for understanding film.

کتاب نخست

کتاب دوم

کتاب سوم

فهرست مقالات

🖤 داریوش مهرجویی 🖤 فیلمهای عمر 🖤 جشنواره فجر 🖤 زهره 🖤 زیگمُند فروید 🖤 فیلم‌های هپروتی 🖤 چاپلین و روشنایی‌های شهر 🖤 هاوارد هاکسر 🖤 نوروز و عاشورا 🖤 خوردن و رسانه‌ی فیلم 🖤 تقسیم‌بندی پنجگانه سینما 🖤 موزیکال و برادران مارکس 🖤 تقویم/گاه‌شمار 🖤 لوییس بونوئل 🖤 موشق سَروَری 🖤 جانگ یی‌مو 🖤 جان فُرد 🖤 مجید محسنی 🖤 آشغال‌های دوست‌داشتنی (امیریوسفی ۱۳۸۹) 🖤 حیوانات و سینما 🖤 پازُلینی 🖤 داستایوسکی 🖤 احمد کسروی 🖤 میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی 🖤 کامیک استریپ/داستان مصور 🖤 ریدلی اسکات 🖤 فلسفه‌ی بینندگی 🖤 ژانر سینمایی چییست؟ 🖤 بازاندیشی ژانر 🖤 ژانر فیلم

نقشه

نقشهٔ تعاملی درگاه — نسخهٔ کامل و یکپارچه
کلیک روی هر شاخه آن را باز می‌کند. فقط بلوک JSON بالا را ویرایش کنید؛ نیازی به دست‌زدن به کد نیست. اگر برای آیتمی URL ندارید، خالی بگذارید.

Wikipedia Mentions of Alireza Kaveh


Wikipedia Mentions of Alireza Kaveh

This page gathers all known references to Alireza Kaveh in both the English and Persian Wikipedia. These include citations of his books, theories, interviews, and projects across various entries, highlighting his role in cinematic theory, genre classification, and Iranian film criticism.


🔹 English Wikipedia References:


🔹 Draft Wikipedia Pages:

These are active draft articles created as part of the documentation and expansion of Kaveh’s theoretical contributions:


If you are a Wikipedia editor or researcher, this page serves as a consolidated reference for existing citations of Alireza Kaveh and his published frameworks. All links are current as of July 2025.

ارجاعات به علیرضا کاوه

ارجاعات به علیرضا کاوه در ویکی‌پدیا (فارسی و انگلیسی)

در این صفحه، تمام ارجاعات علیرضا کاوه در ویکی‌پدیای فارسی و انگلیسی گردآوری شده‌اند. این ارجاعات شامل نقل‌قول‌ها، نظریه‌ها، کتاب‌ها، و پروژه‌هایی هستند که در مقاله‌های معتبر ویکی‌پدیا مورد اشاره قرار گرفته‌اند. برخی از این ارجاعات رسمی هستند و برخی دیگر در بخش Draft (پیش‌نویس) ثبت شده‌اند.


🔹 ویکی‌پدیای فارسی

◾ سگ‌کشی – تجزیه و تحلیل

📎 https://fa.wikipedia.org/wiki/سگ‌کشی#تجزیه_و_تحلیل

«بیشترِ صاحب‌نظران سگ‌کُشی را از گونهٔ نوآر دانسته‌اند. علیرضا کاوه گفته: “مایلم در این مقال با آن گروه از نظریه‌پردازان و هنرمندان سینما همدل باشیم که معتقدند هر فیلم اگر کاملاً در گونه‌ای سینمایی نگنجد حتماً متأثّر از، یا در واکنش به یکی از آن‌ها خواهد بود… سگ‌کشی noir و بوگارتی است.”»

◾ ژانر فیلم – تعریف و واژه‌شناسی

📎 https://fa.wikipedia.org/wiki/ژانر_فیلم#تعریف_و_واژه‌شناسی

«اما می‌توان به گونه یا ژانر از منظر دریافت نگاه کرد… شبیه به رنگین‌کمان، دریافت می‌شود (از کتاب گونهٔ سینمایی: لحن و نظام ارزشی نوشته‌ی علیرضا کاوه).»

◾ شاید وقتی دیگر – دربارهٔ فیلم

📎 https://fa.wikipedia.org/wiki/شاید_وقتی_دیگر#دربارهٔ_فیلم

«علیرضا کاوه این فیلم را جزوِ گونه‌ای از ملودرامِ جهانِ سوّمی دانسته که از ویژگی‌های سینمای دلهره بهره می‌برد.»

◾ کتاب‌شناسی بهرام بیضایی

📎 https://fa.wikipedia.org/wiki/کتاب‌شناسی_بهرام_بیضایی

اشاره به دو مصاحبهٔ منتشرشده میان علیرضا کاوه و بهرام بیضایی در کتاب “بهرام بیضایی و وقتی همه خوابیم”، نشر نیلا.

◾ احمد الستی

📎 https://fa.wikipedia.org/wiki/احمد_الستی

نام علیرضا کاوه به‌عنوان یکی از دانشجویان برجسته در بخش بیوگرافی احمد الستی.

◾ فیلم نوآر

📎 https://fa.wikipedia.org/wiki/فیلم_نوآر

ذکر کتاب چنین سیاه آینه‌ای نوشتهٔ علیرضا کاوه به‌عنوان یکی از منابع تحلیل فیلم نوآر.


🔹 ویکی‌پدیای انگلیسی

◾ Cinema of Iran – Main page

📎 https://en.wikipedia.org/wiki/Cinema_of_Iran

اشاره به پروژهٔ Notahistory of Cinema اثر علیرضا کاوه به‌عنوان چارچوبی نظری برای بررسی آیین‌ها، شمایل‌ها و سنت‌های دیداری پیشامدرن در ایران.

◾ Cinema of Iran – Iranian film critics

📎 https://en.wikipedia.org/wiki/Cinema_of_Iran#Iranian_film_critics

نام‌برده‌شدن مستقیم از Alireza Kaveh در بخش منتقدان ایرانی.

◾ Film genre – Alternative classifications

📎 https://en.wikipedia.org/wiki/Film_genre#Alternative_classifications

معرفی مدل “Cinematic Taxonomy” اثر علیرضا کاوه در بخش نظریه‌های جایگزین ژانر: طبقه‌بندی پنج‌گانه شامل medium, style, genre, format, tradition.

◾ Genre (literature and art)

📎 https://en.wikipedia.org/wiki/Genre

در میان رویکردهای غیرغربی، مدل علیرضا کاوه برای تمایز ژانر از سایر مقولات مجاور.

◾ Audience theory – Emerging cinematic perspectives

📎 https://en.wikipedia.org/wiki/Audience_theory#Emerging_cinematic_perspectives

نظریهٔ Viewership Theory اثر علیرضا کاوه به‌عنوان چارچوبی غیرغربی و فرهنگی-تاریخی در مطالعات تماشاگر.

◾ Reception theory – Reception history and the Bible

📎 https://en.wikipedia.org/wiki/Reception_theory#Reception_history_and_the_Bible

ریشه‌های فرهنگی و تاریخی نظریهٔ بینندگی علیرضا کاوه در آیین‌های زرتشتی، نقالی، فُانوس خیال و نمادهای تصویری کهن ایرانی.


🔹 Draft Pages (پیش‌نویس)


🔁 این صفحه به‌صورت منظم به‌روزرسانی خواهد شد تا تمام ارجاعات رسمی و پیشنویس به آثار و نظریه‌های علیرضا کاوه در ویکی‌پدیا ثبت شود.